Kira düzenlemesi geliyor: Fahiş artış yapan ev sahibi hapis cezası alabilir

Ekonomik tablonun geldiği son nokta, giderek artan konut fiyatlarıyla birlikte barınma krizi derinleşerek büyümeye devam ediyor. Ev sahibi- kiracı arasındaki krize çözüm olarak getirilen kiraya yüzde 25 zam kısıtlaması da yeterli olmuyor. 

 

Sabah’tan Hazal Ateş‘in haberine göre; piyasa ortalamasının üzerinde fahiş kira artışıyla “haksız kazanç elde edenlere” hapis cezası verilebilir. Türk Ceza Kanunu’nda yapılacak düzenlemeyle fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine hapis ve para cezası uygulanacak. Bir yıldan 3 yıla kadar hapisle soruşturma, dava açılabilecek. Haklarında 3 yılla soruşturma açılan ev sahipleri, mahkemenin takdiri ile tutuklu da yargılanabilecek.

Adalet Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca hazırlanacak yasal düzenleme, yeni yasama döneminde Meclis’e sunulacak.

Kanunda hüküm var

Kira sözleşmeleri ve ücretlerinin belirlenmesi de Türk Borçlar Kanunu ile hüküm altında bulunuyor. Borçlar Kanunu, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu’na göre piyasada afet döneminde “darlık yaratıcı, dengeyi ve serbest rekabeti bozucu, tüketicinin mallara ulaşımını engelleyici faaliyetlerde” bulunması suç teşkil ediyor. Borçlar Kanunu’na eklenen geçici maddeyle Haziran 2022 tarihinde kira artış bedeline yüzde 25 sınırı uygulaması Temmuz 2024’e kadar uzatıldı.

Kira tespit, tahliye, uyarlama, kontrat kaynaklı sorunlar, taşınmaz paylaşımı, kat mülkiyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar, aidata ilişkin davalar zorunlu 1 Eylül itibarıyla arabuluculuk sürecine tabi olacak. İhtilafların tamamı önce arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava açılabilecek. Arabuluculuk sürecini davayı açmak isteyen taraf başlatacak.

Sözleşmeniz bitse de çıkaramaz

Bir yıllık kira sözleşmesi bitince “süre bitti” diyerek evden, işyerinden çıkarmak mümkün değil. Ev sahibi kiracıyı 10 yıllık sürenin sonunda yasal olarak tahliye edebilir. Sözleşme bitiminin 3 ay öncesinde kiracıya yazılı olarak evi tahliye etmek istediğini bildirmesi gerekiyor.

Kiraya veren, kiranın başlangıcından 10 yıl geçtikten sonra genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi feshedebilir. Kiraya verenin, kiracıyı ev veya iş yerinden çıkarabilmesi için 10 yıllık sürenin geçmesi gerekir. Ancak, beş yıl sonra taraflar mahkemeye başvurarak yeni kira bedelinin keşif ve bilirkişi incelemesi yoluyla tespitini talep edebilir. Bu noktada kira bedeli hâkim tarafından emsal bedellere göre tespit ediliyor.

Arabuluculuk 1 Eylül’de başlıyor

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 1 Eylül’de kira davalarında zorunlu arabuluculuk döneminin başlayacağını belirten Tunç, “Konut kira sözleşmelerinde 1 Temmuz 2024 tarihine kadar yıllık kira artışı yüzde 25’i geçemeyecek” dedi.

Kira artış oranının yüzde 25 olarak sınırlandırıldığını aktaran Tunç, “Geçen yıl Borçlar Kanunu’na eklenen geçici maddeyle konut kira sözleşmelerinde yıllık kira artışı azami yüzde 25 olarak sınırlandırılmıştı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gerçekleşen yasal düzenlemeyle bu süre 1 Temmuz’dan itibaren 1 yıl daha uzatıldı. Bu tarihe kadar artışlar sınırlandırılmış oldu” değerlendirmesinde bulundu.

1 Eylül’de kira davalarında zorunlu arabuluculuk döneminin başlayacağını belirten Tunç, şunları söyledi: “Kira bedeli veya tahliye ile ilgili dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunlu olacak. İş hukukundan doğan davalar, ticari davalar, tüketici davalarında uygulanan zorunlu arabuluculuk kapsamına 1 Eylül itibarıyla kira davalarının yanı sıra kat mülkiyetinden doğan davalar, komşuluk hukukundan doğan davalar, ortaklığın giderilmesi ne ilişkin davalar da alınıyor. Kira uyuşmazlıklarının mahkemeye intikal etmeden arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşması, tarafların daha az masrafla ve daha hızlı ve barışçıl bir yöntemle uzlaşmalarını sağlayacak, mahkemelerin iş yükü de azalmış olacak.”